Projekt Arting i Miasto Twórcze: Strategiczna analiza i mapa drogowa dla innowacji miejskich opartych na wzornictwie w Bielsku-Białej

Niniejszy raport przedstawia kompleksową analizę strategiczną inicjatywy Projekt Arting, prowadzonej przez Fundację Ludzie-Innowacje-Design (FLID) w Bielsku-Białej.1 Dokument bada historię projektu, jego obecny kontekst strategiczny oraz przyszły potencjał jako katalizatora innowacji miejskich.

Główna teza raportu zakłada, że Projekt Arting, zwłaszcza poprzez swoją ewolucję w kierunku BB Design Lab, znajduje się w kluczowym punkcie zwrotnym. Systematyczna integracja światowej klasy metodologii w zakresie myślenia projektowego (design thinking), wzorowanej na Stanford d.school, oraz technologii napędzających systemy miejskie, inspirowanych przez MIT Media Lab, może przekształcić to cenione wydarzenie kulturalne w główny motor transformacji Bielska-Białej w miasto kreatywne o znaczeniu krajowym i międzynarodowym.

Raport syntetyzuje dane pochodzące z oficjalnej dokumentacji projektu, miejskich planów strategicznych oraz analizy porównawczej wiodących akademickich centrów innowacji, aby sformułować zestaw praktycznych, przyszłościowych rekomendacji. Struktura dokumentu prowadzi czytelnika od historycznej retrospektywy (Sekcja 1), przez analizę kontekstową (Sekcja 2) i globalny benchmarking (Sekcja 3), aż po kulminacyjną syntezę rekomendacji strategicznych (Sekcja 4).

Sekcja 1: Geneza i ewolucja Projektu Arting: Trzydziestoletnia retrospektywa

Ta sekcja ukazuje Projekt Arting nie jako statyczne wydarzenie, ale jako dynamiczną instytucję, która strategicznie ewoluowała przez trzy dekady, osiągając swoją obecną formę jako rodzące się laboratorium innowacji miejskich.

1.1. Instytucjonalna kotwica: Fundacja Ludzie-Innowacje-Design (FLID)

Fundacja Ludzie-Innowacje-Design (FLID) stanowi organizację macierzystą dla Projektu Arting, a jej misja jest wpisana w samą nazwę.2 Działalność FLID wykracza daleko poza organizację jednego konkursu. Portfolio fundacji obejmuje szeroki wachlarz projektów, takich jak Lotniskowiec Artystyczno-Naukowy, Pszczela Hala – ośrodek edukacji przyrodniczej, czy międzynarodowe warsztaty Design Thinking dla dzieci.2 Ta różnorodność świadczy o długotrwałym zaangażowaniu w interdyscyplinarne działania na styku sztuki, nauki, edukacji i wzornictwa. Dowodzi to również istniejącej zdolności fundacji do realizacji złożonych, wielostronnych przedsięwzięć, co stanowi solidny fundament dla jej dalszego rozwoju.

1.2. Trajektoria tematyczna: Od konkursu wzornictwa do interwencji miejskiej (1994–2024)

Chronologiczny przegląd edycji Projektu Arting ukazuje wyraźną i strategiczną zmianę tematyczną na przestrzeni lat.3

• Wczesne lata (1994-2010): Początkowe edycje koncentrowały się na ogólnym wzornictwie przemysłowym oraz specyficznych wyzwaniach technologicznych, czego przykładem jest temat "Energia Jutra".3

• Zwrot ku miastu (od 2015): Od 2015 roku nastąpił świadomy zwrot w kierunku środowiska miejskiego i doświadczeń jego mieszkańców. Tematy takie jak "Miejsce, w którym żyjemy" (2015), "Równowaga" (2017), "Dziedzictwo" (2020), "Miasto?" (2022) oraz nadchodzące "Miasto__szczęśliwe" (2024) jednoznacznie wskazują na tę zmianę.3

Ta ewolucja nie jest przypadkowa. Odzwierciedla ona globalny trend w dziedzinie projektowania, polegający na przejściu od koncentracji na tworzeniu obiektów do projektowania systemów i doświadczeń w kontekście miejskim. Projekt Arting organicznie dojrzał do roli, którą wiodące miasta na świecie starają się tworzyć sztucznie: roli neutralnego, zaufanego pośrednika w rozwiązywaniu problemów miejskich za pomocą metod projektowych.

1.3. Od cyklicznego wydarzenia do stałego laboratorium: Narodziny BB Design Lab

Uzasadnieniem dla powołania BB Design Lab (BBDL) był "wzrost zakresu organizacyjnego towarzyszący nowym projektom", który wymagał stworzenia stałego mechanizmu działającego niezależnie od dwuletniego cyklu konkursu.3 BBDL zostało zdefiniowane jako "laboratorium projektowania wspólnego" 5, co stanowi instytucjonalne odzwierciedlenie strategicznej ewolucji projektu. Należy zauważyć, że choć zapytanie użytkownika odnosiło się do domeny

bbdl.pl, analiza wykazała, że nie jest ona powiązana z projektem.6 Działalność laboratorium jest szczegółowo opisana na stronie internetowej Projektu Arting.5

Sercem przyszłej działalności BBDL są jego główne strumienie projektowe 5:

• miasto___dostępne

• miasto___piękne

• wzornictwo___dziedzictwo

• miasto___kreatywne (temat bezpośrednio powiązany z zapytaniem i planowaną kolejną edycją konkursu)

Doskonałym studium przypadku działania laboratorium w praktyce jest Projekt 11.11. Ten eksperyment projektowy, mający na celu rewitalizację kluczowej ulicy w Bielsku-Białej, stał się udanym dowodem słuszności koncepcji BBDL.3 Pokazał on zdolność do angażowania lokalnej społeczności w rozwiązywanie namacalnych problemów miejskich przy użyciu metodologii współprojektowania.

Rozwój tematyczny Projektu Arting nie był przypadkowy, lecz odzwierciedlał globalne trendy w projektowaniu. Przejście od szerokich wyzwań wzorniczych do tematów skoncentrowanych na człowieku i mieście, takich jak "miejsce, w którym żyjemy" czy "miasto?", wymagało nowego modelu operacyjnego. Zwykły, odbywający się co dwa lata konkurs, przestał być wystarczający. Potrzebny stał się ciągły dialog, prototypowanie i zaangażowanie społeczności. Inicjatywy takie jak Projekt 11.11 stały się praktycznymi eksperymentami w ramach tego nowego podejścia.10 W konsekwencji, powołanie BB Design Lab było logicznym i strategicznym zwieńczeniem tej dekady transformacji.3 Uformalizowało ono nowy, bardziej wpływowy sposób pracy, pozycjonując FLID nie tylko jako organizatora wydarzeń, ale jako strategicznego partnera w rozwoju miasta.

Tabela 1: Ewolucja tematów i celów Projektu Arting (1994–2024)

Sekcja 2: Ekosystem kreatywny Bielska-Białej: Kontekst strategiczny i ukryty potencjał

Ta sekcja osadza Projekt Arting w lokalnym kontekście, argumentując, że nie działa on w próżni, lecz jest doskonale zsynchronizowany z oficjalnymi ambicjami strategicznymi miasta i wyjątkowo dobrze przygotowany do wykorzystania jego unikalnej tożsamości kulturowej i przemysłowej.

2.1. Zgodność z polityką miejską: Mandat dla miasta kreatywnego

Istnieje silna synergia między działaniami Fundacji FLID a strategicznymi dokumentami miasta. Analiza "Strategii Rozwoju Kultury Bielska-Białej do 2030 roku" 11 ujawnia kluczowe punkty zbieżności:

• Strategia wprost zakłada uczynienie z Bielska-Białej "wyspecjalizowanego ośrodka o znaczeniu międzynarodowym w dziedzinie kultury projektowania".11 To sformułowanie stanowi bezpośredni mandat polityczny dla działalności Projektu Arting.

• Dokument zawiera konkretne działania wspierające "firmy w branżach kreatywnych" oraz wykorzystanie "wzornictwa przemysłowego" jako narzędzia rozwoju gospodarczego.11

Dodatkowo, dokument programowy "Kreatywne Bielsko-Biała", opracowany przez Agencję Rozwoju Regionalnego S.A., identyfikuje przemysły kreatywne jako "siłę napędową rozwoju miasta".12

Ta zbieżność pokazuje, że oddolne, oparte na praktyce inicjatywy FLID stanowią doskonałą odpowiedź na odgórne cele strategiczne miasta. Projekt Arting nie jest jedynie "zgodny" ze strategią miasta; jest on de facto ramieniem wdrożeniowym dla jej najbardziej innowacyjnych założeń. Miasto w swoich dokumentach strategicznych określa potrzebę rozwoju "kultury projektowania" i wspierania "przemysłów kreatywnych".11 Równocześnie FLID realizuje Projekt Arting, Projekt 11.11 i BB Design Lab, które są namacalnymi, praktycznymi realizacjami tych koncepcji.3 Co więcej, miasto identyfikuje wyzwania, takie jak "silosowa struktura urzędu" i brak efektywnych mechanizmów współtworzenia inicjatyw przez mieszkańców.13 Metodologia FLID, oparta na "projektowaniu wspólnym" 5, jest bezpośrednią odpowiedzią na te problemy. Świadome przedstawienie swojej działalności w tym świetle może wzmocnić pozycję FLID jako niezbędnego partnera dla samorządu, przekształcając ją z beneficjenta grantów w strategicznego współpracownika.

2.2. Połączenie dziedzictwa i innowacji: Wykorzystanie potencjału "miasta stu przemysłów"

Bogata przeszłość przemysłowa Bielska-Białej, zwłaszcza w branży włókienniczej ("bielska wełna") i motoryzacyjnej, nie jest jedynie historią, ale unikalnym, materialnym atutem na przyszłość.14 To dziedzictwo dostarcza bogatego źródła materiałów, narracji i estetyki dla współczesnego wzornictwa.

Ta koncepcja jest już realizowana w ramach strumienia wzornictwo___dziedzictwo w BB Design Lab 5 oraz w przeszłych edycjach Projektu Arting, takich jak "Dziedzictwo".3 Przykładem może być projekt edukacyjny "SZD Gliders in Bielsko-Biała", który badał dziedzictwo projektowe lokalnych szybowców.3 W tym kontekście,

branding oparty na dziedzictwie (heritage branding) 20 staje się strategiczną szansą zarówno dla miasta, jak i lokalnych firm, z Projektem Arting w roli kreatywnego katalizatora.

2.3. Ocena "Miasta Twórczego": Potencjał i perspektywy

Potencjał Bielska-Białej można ocenić w oparciu o ramy teoretyczne Charlesa Landry'ego, twórcy koncepcji "miasta kreatywnego".22 Landry definiuje miasto kreatywne jako proces wymagający zmiany sposobu myślenia, który umożliwia zintegrowane rozwiązywanie problemów miejskich. Kluczowe cechy takiego miasta to m.in. tolerancja, różnorodność, strategiczne przywództwo, innowacyjność i wysoka jakość życia.22

Słabości zdiagnozowane przez samo miasto, takie jak wspomniana "silosowa struktura urzędu" 13, można postrzegać jako okazję do wdrożenia "zmiany sposobu myślenia", którą może ułatwić Projekt Arting.

Długoterminowym celem strategicznym mogłoby być dołączenie do Sieci Miast Kreatywnych UNESCO (UCCN).22 Działania Projektu Arting i BB Design Lab, zwłaszcza w połączeniu ze strategią miejską, tworzą solidne podstawy do przygotowania w przyszłości wniosku aplikacyjnego w kategorii "Design". Sieć ta, założona w 2004 roku, promuje współpracę między miastami, które uznały kreatywność za strategiczny czynnik zrównoważonego rozwoju.28

Tabela 2: Macierz synergii: Inicjatywy Projektu Arting a cele strategiczne Bielska-Białej

Sekcja 3: Globalne paradygmaty innowacji opartych na wzornictwie: Lekcje ze Stanford i MIT

Ta sekcja przenosi analizę z kontekstu lokalnego na perspektywę globalną, dekonstruując dwa wiodące światowe modele innowacji, aby dostarczyć konkretnych, możliwych do przeniesienia wniosków dla Projektu Arting.

3.1. Model Stanford d.school: Proces, mentalność i koncentracja na człowieku

Stanford d.school, formalnie znany jako Hasso Plattner Institute of Design, jest pionierem w dziedzinie myślenia projektowego (Design Thinking).29 Jego podejście opiera się na ustrukturyzowanym, pięcioetapowym procesie 30:

1. Empatia (Empathize): Głębokie zrozumienie potrzeb użytkowników poprzez obserwację i dialog.

2. Definiowanie (Define): Synteza zebranych informacji w celu sformułowania klarownego problemu do rozwiązania.

3. Generowanie pomysłów (Ideate): Tworzenie szerokiego wachlarza potencjalnych rozwiązań bez przedwczesnej oceny.

4. Prototypowanie (Prototype): Budowanie prostych, namacalnych wersji pomysłów w celu ich przetestowania.

5. Testowanie (Test): Zbieranie informacji zwrotnych od użytkowników na temat prototypów w celu iteracyjnego udoskonalania rozwiązania.

Kluczowe dla tego modelu są jednak nie tylko etapy, ale również fundamentalne zasady, takie jak radykalna współpraca, odrzucenie krytyki na etapie generowania pomysłów i postrzeganie porażki jako nieodłącznego elementu procesu uczenia się.30 Metodologia ta jest szczególnie skuteczna w rozwiązywaniu tzw.

"złożonych problemów" (wicked problems) – problemów, które są trudne do zdefiniowania i nie mają jednego, prostego rozwiązania 30, co doskonale pasuje do wyzwań miejskich, przed którymi stoi Bielsko-Biała.13 Co ważne, d.school udostępnia zasoby, takie jak "Starter Kit", aby uczynić tę metodologię łatwą do nauczania i skalowania 31, co jest istotne dla ambicji edukacyjnych BB Design Lab.

3.2. Model MIT Media Lab: Kultura antydyscyplinarna i innowacje systemowe

MIT Media Lab reprezentuje inne, choć komplementarne podejście. Jego etos jest "antydyscyplinarny", co oznacza celowe zacieranie granic między technologią, mediami, nauką, sztuką i wzornictwem.32 Laboratorium słynie z unikalnego

modelu finansowania: sponsorzy korporacyjni finansują ogólne tematy badawcze, a nie konkretne projekty, co zapewnia naukowcom swobodę intelektualną i sprzyja nieoczekiwanym odkryciom.32

Najbardziej adekwatnym studium przypadku dla Bielska-Białej jest grupa MIT City Science.33 Jej misją jest opracowywanie nowych modeli architektury miejskiej, mobilności i systemów reagujących na potrzeby mieszkańców. Kluczowym narzędziem jest

CityScope – namacalna, oparta na danych platforma do modelowania, symulacji i prognozowania zjawisk miejskich.33 Stanowi ona przykład "twardego narzędzia", które może uzupełnić "miękki proces" ze Stanford.

Model operacyjny grupy opiera się na City Science Network – globalnej sieci współpracujących laboratoriów miejskich w takich miastach jak Hamburg, Toronto, Guadalajara czy San Francisco.33 Sieć ta stanowi sprawdzony wzorzec struktury i skalowania dla BB Design Lab. Jej projekty obejmują rozwiązywanie problemów mieszkaniowych, odbudowę powojenną czy modelowanie wyborów transportowych.34

3.3. Ramy porównawcze: Dwie ścieżki do innowacji

Porównanie obu modeli ujawnia ich komplementarność. Model Stanforda koncentruje się na procesie i ludziach. Jego siłą jest zrozumienie ludzkich potrzeb, definiowanie problemów i tworzenie kultury kreatywności. Efektem są często nowe spostrzeżenia, strategie i prototypy o niskiej wierności. Z kolei model MIT skupia się na technologii i systemach. Jego mocną stroną jest budowanie narzędzi opartych na danych, tworzenie skalowalnych platform i prototypowanie złożonych rozwiązań technologicznych. Efektem są nowe technologie, działające systemy i modele danych.

Te dwa podejścia nie wykluczają się wzajemnie. Najbardziej obiecujący model dla BB Design Lab nie polega na wyborze między Stanford a MIT, ale na stworzeniu ich hybrydy. Proces ten można nazwać przejściem "od empatii do emulacji". BB Design Lab, mając na celu "projektowanie wspólne" dla poprawy dobrostanu w Bielsku-Białej 5, może wykorzystać proces Design Thinking ze Stanford jako standard do angażowania społeczności i definiowania problemów. Jest to idealne dopasowanie do początkowych faz projektów takich jak

miasto_dostępne czy miasto_kreatywne. Jednak po zdefiniowaniu problemu, rozwiązania wymagają rygorystycznego testowania pod kątem ich systemowego wpływu. W tym miejscu podejście MIT City Science, z narzędziami takimi jak CityScope, dostarcza niezbędnego rygoru analitycznego i potencjału skalowalności. Hybrydowe podejście pozwoliłoby wykorzystać mocne strony obu modeli: Design Thinking do pracy z mieszkańcami w celu zadawania właściwych pytań, a następnie inspirowane przez MIT narzędzia do prototypowania i testowania potencjalnych odpowiedzi w solidny, oparty na danych sposób.

Tabela 3: Ramy porównawcze modeli innowacji: Stanford d.school vs. MIT Media Lab (City Science Group)

Sekcja 4: Strategiczne ścieżki dla Projektu Arting: Synteza lokalnego potencjału i globalnych inspiracji

Jest to kulminacyjna sekcja raportu, przekładająca wnioski z poprzednich analiz na konkretną, praktyczną mapę drogową na przyszłość.

4.1. Wzmocnienie BB Design Lab: Hybrydowy model "od empatii do emulacji"

Rekomenduje się wdrożenie hybrydowego modelu Stanford-MIT w działalności BB Design Lab.

• Faza 1: Definiowanie problemu (metoda Stanforda): Dla każdego strumienia BBDL (np. miasto_dostępne) laboratorium powinno inicjować ustrukturyzowany proces Design Thinking. Obejmowałoby to głębokie badania etnograficzne z mieszkańcami, warsztaty definiowania problemu z interesariuszami (w tym urzędnikami miejskimi) oraz szerokie sesje generowania pomysłów.

• Faza 2: Prototypowanie rozwiązań (metoda MIT): Najbardziej obiecujące pomysły z Fazy 1 byłyby rozwijane przy użyciu bardziej rygorystycznego, opartego na danych podejścia. Mogłoby to polegać na tworzeniu uproszczonych, lokalnych wersji narzędzi takich jak CityScope (np. z wykorzystaniem modeli fizycznych i podstawowych nakładek danych), aby symulować wpływ proponowanych zmian. Taki model pracy wprowadza poziom rygoru analitycznego, który buduje wiarygodność w oczach urbanistów i inżynierów miejskich.

4.2. Plan dla "Miasta Twórczego": Konkurs jako ogólnomiejskie wyzwanie innowacyjne

Zaleca się przekształcenie kolejnej edycji konkursu Projekt Arting, "Miasto Twórcze", z konkursu na produkty w platformę dla hybrydowego modelu BBDL.

• Wyzwanie: Konkurs mógłby postawić konkretny "złożony problem" zidentyfikowany w strategii miasta (np. "Jak możemy zwiększyć międzypokoleniową spójność społeczną w poprzemysłowych dzielnicach?").

• Proces: Uczestnicy (interdyscyplinarne zespoły projektantów, socjologów, technologów, mieszkańców) byliby prowadzeni przez skondensowaną wersję procesu "od empatii do emulacji". Nagroda byłaby przyznawana nie tylko za finalną koncepcję, ale za jakość procesu współprojektowania i realność prototypu. Finałowe wydarzenie, zaplanowane na 17 października 2024 roku 3, stałoby się prezentacją tych procesów i prototypów.

4.3. Branding i pozycjonowanie międzynarodowe: Od lokalnego lidera do globalnego gracza

• Wykorzystanie dziedzictwa: Strumień wzornictwo___dziedzictwo powinien być wykorzystany do stworzenia unikalnej narracji marki dla Bielska-Białej, zakorzenionej w jego przemysłowej przeszłości.19 Może to obejmować współpracę z lokalnymi firmami 37 w celu tworzenia nowych linii produktów inspirowanych historycznymi wzorami.

• Nowe spojrzenie na "nagrody": W świetle krytyki komercyjnych nagród, takich jak Red Dot czy iF 38, Projekt Arting powinien budować swoją pozycję na
  autentyczności i wpływie swojego procesu, a nie tylko na prestiżu nagrody. Wartość nagrody powinna wynikać z jej głębokiego związku ze społecznością i zdolności do rozwiązywania realnych problemów.

• Cel: UNESCO: Proponuje się opracowanie konkretnego, pięcioletniego planu dla Bielska-Białej, z FLID jako kluczowym partnerem, w celu przygotowania wniosku o przyjęcie do Sieci Miast Kreatywnych UNESCO w kategorii "Design".27 Zapewniłoby to prestiżowe, niekomercyjne i globalnie rozpoznawalne potwierdzenie zaangażowania miasta w rozwój kreatywności.

4.4. Zrównoważona przyszłość: Dywersyfikacja modelu finansowania

Konieczne jest wyjście poza zależność od grantów publicznych.

• Partnerstwa korporacyjne (model MIT): Proponuje się stworzenie programu partnerskiego dla BBDL, w ramach którego lokalne i krajowe firmy (zwłaszcza z sektorów motoryzacyjnego, technologicznego i produkcyjnego, silnie obecnych w regionie 14) sponsorowałyby tematyczne "strumienie" (np.
  miasto_dostępne), a nie jednorazowe wydarzenia. Zapewnia to stabilne, długoterminowe finansowanie i łączy społeczną odpowiedzialność biznesu z namacalnymi innowacjami lokalnymi.32

• Partnerstwa publiczno-prywatno-społeczne (P4): Dla konkretnych projektów miejskich (np. rewitalizacji placu publicznego) można rozwijać modele finansowania łączące inwestycje miejskie, sponsoring prywatny i crowdfunding społecznościowy.41

• Działalność odpłatna (Fee-for-Service): BBDL mogłoby oferować swoją wiedzę specjalistyczną w zakresie facylitacji warsztatów Design Thinking i procesów współprojektowania jako płatną usługę dla samorządu lub firm prywatnych, tworząc w ten sposób własne źródło dochodu.41

Wnioski: Wytyczanie kursu na wiodący ośrodek kreatywny

Niniejszy raport przedstawia Projekt Arting i BB Design Lab nie jako zwykłe projekty kulturalne, ale jako kluczowe elementy infrastruktury innowacji miejskich. Podsumowując, kluczowe rekomendacje to:

1. Wdrożenie hybrydowego modelu "od empatii do emulacji" w BB Design Lab, łączącego zorientowane na człowieka procesy (Stanford) z rygorystycznym, opartym na danych prototypowaniem (MIT).

2. Przekształcenie konkursu "Miasto Twórcze" w ogólnomiejskie wyzwanie innowacyjne, które wykorzystuje ten hybrydowy model do rozwiązywania realnych problemów miejskich.

3. Budowanie marki miasta w oparciu o dziedzictwo przemysłowe oraz dążenie do uzyskania statusu Miasta Kreatywnego UNESCO w dziedzinie designu jako długoterminowego celu strategicznego.

4. Dywersyfikacja źródeł finansowania poprzez partnerstwa korporacyjne, modele P4 oraz świadczenie odpłatnych usług eksperckich.

Realizacja tych zaleceń może przekształcić Projekt Arting w centralny katalizator, który pomoże Bielsku-Białej osiągnąć cele strategiczne, wykorzystując swoje unikalne dziedzictwo do stania się prężnym, innowacyjnym i rozpoznawalnym w skali kraju miastem kreatywnym. Droga naprzód wiedzie przez strategiczną syntezę głębokiego zrozumienia lokalnych uwarunkowań i najlepszych światowych praktyk – a Fundacja FLID jest w wyjątkowej pozycji, aby tę drogę poprowadzić.

Works cited

1. Kontakt - Fundacja Ludzie – Innowacje – Design, accessed July 12, 2025, https://flid.pl/kontakt

2. Fundacja Ludzie – Innowacje – Design – Równowaga poprzez ..., accessed July 12, 2025, https://flid.pl/

3. Arting Project - Industrial Design Competition – Projekt Arting, accessed July 12, 2025, https://projektarting.pl/en

4. UPCYCLING – alternative materials - Projekt Arting, accessed July 12, 2025, https://projektarting.pl/en/products/upcykling-alternatywne-materialy

5. BB__Design Lab - Projekt Arting, accessed July 12, 2025, https://projektarting.pl/pages/bb__design-lab

6. 2023-24 Upper Deck Black Diamond - Diamond Legends - Purple #BDL-PL - Pat LaFontaine /49 [EX to NM] - COMC.com, accessed July 12, 2025, https://www.comc.com/Cards/Hockey/2023-24/Upper_Deck_Black_Diamond_-_Diamond_Legends_-_Purple/BDL-PL/Pat_LaFontaine/25408998/Ungraded/COMC/EX-NM

7. #2 BBDL 2025 - Wrocław - inspired by windiscgolf.pl | Professional Disc Golf Association, accessed July 12, 2025, https://www.pdga.com/tour/event/92938

8. ARUBA 8360-32Y4C V2 FB 3F 2AC BDL PL-NV - JL700C#ABB - Zones, accessed July 12, 2025, https://www.zones.com/site/product/index.html?id=110504686

9. HPE MSA 23TB SAS RI SFF M2 6PK SSD BDL PL-LI - S2E45A - Zones, accessed July 12, 2025, https://www.zones.com/site/product/index.html?id=114538207

10. Arting Project - Industrial Design Competition – Projekt Arting, accessed July 12, 2025, https://projektarting.pl/en/

11. STRATEGIAROZWOJUKULTURY BIELSKA-BIAŁEJDO2030ROKU ..., accessed July 12, 2025, https://bielsko-biala.pl/sites/default/files/2024-05/Strategia%20Rozwoju%20Kultury%20Bielska-Bia%C5%82ej%20do%202030%20roku_.pdf

12. Kreatywne Bielsko-Biała, accessed July 12, 2025, https://arrsa.pl/pl/aktualnosci/kreatywne-bielsko-biala

13. Strategia Rozwoju Bielska-Białej do 2030 roku, accessed July 12, 2025, https://bielsko-biala.pl/sites/default/files/inline-files/SRBB_2030.pdf

14. Praca po studiach czyli gospodarka w Bielsku-Białej, accessed July 12, 2025, https://www.otouczelnie.pl/miasto_dzial/834/Gospodarka-w-Bielsku-Bialej

15. Jakim regionem jest Bielsko – Biała i jej najbliższe okolice? - Raport Płacowy manaHR, accessed July 12, 2025, https://raportplacowy.pl/blog/jakim-regionem-jest-bielsko-biala-i-jej-najblizsze-okolice/

16. Przemysł Bielska-Białej – tradycja, innowacja i przyszłość - bielsko-biala.lokalnyserwis.pl, accessed July 12, 2025, https://bielsko-biala.lokalnyserwis.pl/przemysl-bielska-bialej-tradycja-innowacja-i-przyszlosc/

17. Stara Fabryka - Szlak Zabytków Techniki, accessed July 12, 2025, https://www.zabytkitechniki.pl/poi/2386/stara-fabryka

18. Historia Bielska-Białej – Wikipedia, wolna encyklopedia, accessed July 12, 2025, https://pl.wikipedia.org/wiki/Historia_Bielska-Bia%C5%82ej

19. Z historii „bielskiej wełny” – Piotr Kenig – Fundacja Ludzie ..., accessed July 12, 2025, https://flid.pl/project/projekt-arting-2020/artykuly/z-historii-bielskiej-welny

20. Profiting From The Past: Heritage Branding - Winthrop Group, accessed July 12, 2025, https://winthropgroup.com/insights/insight/profiting-from-the-past-heritage-branding

21. Back to the Future: A Fresh Take on Heritage Branding | IDENTITY Design, accessed July 12, 2025, https://www.identity-design.co.uk/journal/back-to-the-future-a-fresh-take-on-heritage-branding

22. (PDF) The creative city concept and city development - ResearchGate, accessed July 12, 2025, https://www.researchgate.net/publication/356771906_The_creative_city_concept_and_city_development

23. The creative city concept and city development, accessed July 12, 2025, https://yadda.icm.edu.pl/baztech/element/bwmeta1.element.baztech-d6841300-19c4-43ec-a51c-c3f1e00b13e6/c/151_Smolka-Franke.pdf

24. Charles Landry Knows What Makes Cities Great: Distinction, Variety, and Flow, accessed July 12, 2025, https://www.strategy-business.com/article/10306

25. On the Creative City Concept, accessed July 12, 2025, https://jcmcp.org/wp-content/uploads/2021/05/JCMCP-2020-1_On-the-creative-city-concept.pdf

26. Project: UNESCO Creative Cities Network Programme details | Core Data Portal, accessed July 12, 2025, https://core.unesco.org/en/project/3210551031

27. UNESCO Creative Cities Network - Global Cities Hub, accessed July 12, 2025, https://globalcitieshub.org/en/unesco-creative-cities-network/

28. Creative Cities Network - Wikipedia, accessed July 12, 2025, https://en.wikipedia.org/wiki/Creative_Cities_Network

29. en.wikipedia.org, accessed July 12, 2025, https://en.wikipedia.org/wiki/Hasso_Plattner_Institute_of_Design

30. The Stanford Design Thinking Process – Make:Iterate, accessed July 12, 2025, https://makeiterate.com/the-stanford-design-thinking-process/

31. The d.school Starter Kit | IDEO | Design Thinking, accessed July 12, 2025, https://designthinking.ideo.com/resources/the-d-school-starter-kit

32. MIT Media Lab - Wikipedia, accessed July 12, 2025, https://en.wikipedia.org/wiki/MIT_Media_Lab

33. Overview ‹ City Science — MIT Media Lab, accessed July 12, 2025, https://www.media.mit.edu/groups/city-science/overview/

34. Projects ‹ City Science - MIT Media Lab, accessed July 12, 2025, https://www.media.mit.edu/groups/city-science/projects/

35. Overview ‹ City Science Network - MIT Media Lab, accessed July 12, 2025, https://www.media.mit.edu/projects/city-science-network/overview/

36. Overview ‹ City Science Lab @ San Francisco, accessed July 12, 2025, https://www.media.mit.edu/projects/city-science-lab-san-francisco/overview/

37. Firmy produkcyjne i dystrybutorzy w Bielsku-Białej i okolicy - infomaza Bielsko-Biała, accessed July 12, 2025, https://www.infomaza.bielsko.pl/firmy_prod.php

38. IF and Red Dot Award - general design discussion, accessed July 12, 2025, https://boards.core77.com/t/if-and-red-dot-award/27511

39. What is winning percentage of red dot / IF award? : r/IndustrialDesign - Reddit, accessed July 12, 2025, https://www.reddit.com/r/IndustrialDesign/comments/1elnug4/what_is_winning_percentage_of_red_dot_if_award/

40. Decent Design Awards? : r/IndustrialDesign - Reddit, accessed July 12, 2025, https://www.reddit.com/r/IndustrialDesign/comments/1hk35yp/decent_design_awards/

41. Beyond grants: 7 alternative funding models for nonprofits - Humentum, accessed July 12, 2025, https://humentum.org/blog-media/beyond-grants-7-alternative-funding-models-for-nonprofits/

42. The Best Alternative Financing Models for Infrastructure Projects - fundsforNGOs, accessed July 12, 2025, https://www2.fundsforngos.org/articles/the-best-alternative-financing-models-for-infrastructure-projects/